روش های محاسبه اوقات شرعی

محاسبه اوقات شرعی چیست؟

اکثر محاسبات نجومی دارای دقت زیادی می باشند و می‌ توان پدیده های نجومی را با دقتی بهتر از یک ثانیه پیش بینی ‌کرد. اما در مورد پیش بینی اوقات شرعی دو مشکل وجود دارد:

۱- طلوع و غروب خورشید، اذان صبح و اذان مغرب پدیده های نجومی هستند که در آنها شرایط جوی تأثیر فراوانی دارد. دمای هوا، فشار هوا در لایه های مختلف جو و میزان رطوبت هوا از شرایط جوی هستند که نمی توان آنها را با دقت زیاد پیش بینی کرد و به همین دلیل اوقات شرعی را که وابسته به این عوامل هستند نمی توان با دقت زیاد پیش بینی کرد و ممکن است با زمان پیش بینی شده حتی تا چند دقیقه اختلاف وجود داشته باشد و نوشتن اوقات شرعی با دقت ثانیه بی معنی است.

۲- اذان ظهر تنها وقت شرعی است که می توان آن را با دقت یک ثانیه یا کمتر پیش بینی کرد اما این زمان تنها برای یک نقطه خاص صحیح می باشد. در شهر های بزرگ بدلیل وسعت شهر، اختلاف بین اوقات شرعی نقاط شرقی و غربی شهر به بیش از یک دقیقه می رسد. ( در حقیقت هر ۳۸۰ متر، یک ثانیه اختلاف زمانی وجود دارد که برای شهری با عرض ۲۳ کیلومتر، این اختلاف زمانی به یک دقیقه می رسد) و نوشتن اوقات شرعی با دقت ثانیه حتی اگر بتوان آن را حساب کرد، برای یک شهر ارزش ندارد و بنابر در همه حالت در استفاده از جداول اوقات شرعی، باید جانب احتیاط را رعایت نمود

طبق استفتا ا تی وهمچنین تحقیقات انجام شده ازتمامی مراجع عظام تقلیدتشیع واهل سنت ودیگرمذاهب طول یک اذان معمولی 6دقیقه می باشد .دراینجا به عنوان مثال اگر اذان 12:52دقیقه باشد12:58دقیه می توان نماز خواند واول وقت است واین 6دقیقه یرای اذان  تمامی نمازهای پنج گانه است.

وقت نماز مغرب چه زمانی است؟

وقت نماز مغرب زمانی است که سرخی آسمان در طرف شرق (در طرف مقابل غروب خورشید) که هنگام غروب خورشید پدیدار شده است، از بین برود.

سخنی در باره نحوه محاسبه اوقات شرعی

اوقات شرعی چگونه محاسبه می شود­؟ همان طور که می دانیم در گذشته محاسبه و پیش بینی دقیق و صحیح این اوقات امکان پذیر نبوده است، اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی می توان به راحتی این مسئله را حل کرد. اوقات شرعی بر اساس حرکت خورشید محاسبه می شود. طلوع سپیده، هنگام اذان صبح است. در سالهای قبل اعتقاد بر این بود که وقتی مرکز قرص خورشید 4/19 درجه زیر افق باشد، سپیده طلوع کرده و اذان صبح است. اما با رصدهایی که توسط گروه های خبره و متخصص در زمان ها و مکان های متفاوت صورت گرفت، این نتیجه حاصل شد که طلوع سپیده هنگامی است که مرکز قرص خورشید 7/17 درجه زیر افق باشد. با این که در حال حاضر ملاک همان 7/17 درجه است، اما امکان دارد منبع بعضی از مراکز 4/19 باشد که در نهایت سبب اختلاف چند دقیقه ای در اذان صبح می شود. زمان طلوع خورشید وقتی است که لبه بالایی قرص خورشید از سطح تراز یا سطح صفر (لبه افق) بالا بیاید که در این زمان نماز صبح قضا می شود. اذان ظهر نیز وقتی گفته می شود که خورشید به بیشترین ارتفاع خودش در آسمان برسد که به آن ترانزیت یا عبور خورشید می گویند. اگر نصف النهاری را که از تهران می گذرد در فضا گسترش دهیم، نصف النهار ناظر در تهران به وجود می آید که چنانچه خورشید و یا هر ستاره ای از آن عبور کند ترانزیت یا انتقال اتفاق افتاده است. در هنگام ترانزیت خورشید به حداکثر ارتفاع نسبت به زمین می رسد، بنابراین اندازه سایه اشیا و جانداران به کوتاه ترین میزان خود می رسد. در این زمان که همان هنگام اذان ظهر است مرکز قرص خورشید در جنوب قرار می گیرد و جهت سایه دقیقا »شمال- جنوب« است. وقت نماز ظهر و عصر از اذان ظهر تا غروب آفتاب است. غروب آفتاب نیز دقیقا همان وقتی است که لبه بالایی قرص خورشید از سطح تراز پایین تر می رود.
پس از غروب خورشید، ابتدا رنگ سرخی در مغرب و سپس در مشرق مشاهده می شود که آن را »حمره مشرقیه« می نامند. به تدریج که خورشید به زیر افق فرو می رود، سایه زمین بالا می آید و کم کم سرخی مشرق یا همان مشرقیه را از بین می برد وقتی این سرخی به طور کامل زوال یافت هنگام اذان مغرب فرا می رسد. نتیجه رصدها و مشاهدات و عکاسی هایی که در این مورد انجام شده، نشان داده است زمانی که مرکز قرص خورشید به اندازه 5/4 درجه، زیر افق رفت »حمره مشرقیه« به طور کامل از بین می رود و آن هنگام اذان است.

سوال»آیا اوقات شرعی در سالهای متوالی با یکدیگر متفاوت است­و اصولا این جدول زمانی هر چند سال یک بار نیاز به تغییر دارد­؟این اوقات در روزهای مشابه سالهای متفاوت، با هم در حد چند ثانیه فرق دارند؛ به عنوان نمونه محل قرار گرفتن زمین در مدارش به دور خورشید در 3 تیر 1384 کمی با 3 تیر 1385 متفاوت بود. به عبارت دیگر با پارامترهای مربوط به خورشید- مثل بعد و میل آن- در این دو روز به هم نزدیک اما متفاوت بود. به این دلیل است که سال 365 روز کامل نیست، بلکه به طور میانگین 365 روز و 5 ساعت و 48 دقیقه و 46 ثانیه است. بنابراین چون پارامترهای مذکور تغییر کرده است، اوقات شرعی چند ثانیه ای جابجا می شود ولی به علت آن که زمان ها را به دقیقه گرد می کنیم تفاوت چندانی طی سالهای متوالی حدود 30 سال به وجود نمی آید. با این وجود به طور دقیق هر سال اوقات شرعی را محاسبه و ارائه می کنیم وطبق فتوای تمامی باید اوقات شرعی جدید اعلام شود.

نیمه شب شرعی چگونه محاسبه می شود؟ برای محاسبه نیمه شب شرعی کارهای زیادی را باید انجام داد اما برای اطلاع شما عزیزگرامی واطلاع مردم شریف عرض می کنم که یک فرمول بسیار ساده وجود دارد که حدودا شما می توانید نیمه شب شرعی را خود حساب کنید واین این است که اگر11:15رابا اذان ظهر آن روز جمع بزنید نیمه شب شرعی آن روز محاسبه می شود واین فرمول دقیق نیست ولی مبنا بحساب می آید.
آیا نرم افزارهای هم دراین زمینه  محاسبه اوقات شرعی وجود دارد ؟نرم افزارهای بسیار پیشرفته ای در این زمینه وجود دارد که می تواند با حساسیت بسیار بالا و دقیق خود در هر لحظه مشخص کند که خورشید در یک ساعت و روز معین از سال در چه درجه ای پایین یا بالای افق قرار گرفته است و بر این اساس زمان اذان صبح، ظهر و مغرب بر اساس صدم ثانیه محاسبه می شود.
سپس این زمان به دقیقه گرد می شود و در اختیار مراکزی مثل صدا و سیما ،روزنامه ها و یا شورای فرهنگ عمومی قرار می گیرد.

درمورد روز توضیح دهید؟ سوال شما ربطی به اوقات شرعی ندارد ولی برایتان توضیح مختصری می گوئیم: در اصطلاح نجومی فاصله زمانی بین ظهور اولین جزء از جرم خورشید در مشرق, تا پنهانی آخرین جزء ان در مغرب را روز گویند.
از نظر نجوم, طول روز در هر نقطه از کره زمین بستگی به عرض جغرافیایی, میزان میل خورشید, شیب افق ناظر و مقدار انکسار نور خورشید در جو دارد.
در اولین روز تابستان هر چه از جنوب به سمت شمال پیش رویم به طول روز افزوده شده و بالعکس, در اول زمستان هرچه از جنوب به سمت شمال پیش رویم از طول روز کاسته می شود, میزان اختلاف در مقدار روز با تغییر زاویه میل زمین بین 23/5 - و 23/5+ درجه, همواره در تغییر است.
برای محاسبه طول هر روز, در هر نقطه از کره زمین , می توان از فرمول زیر استفاده کرد:

Cos (h) = -2 tan(q) . Tan (p)

که در آن h زاویه روز, q عرض جغرافیایی محل و p میزان میل زمین است.
و با استفاده از رابطه زیر, طول روز بر حسب ساعت محاسبه می شود:

کد:

عدد / (برحسب درجه) h = طول روز

با اضافه نمودن قطر خورشید و با در نظر گرفتن مقدار انکسار نور در جو, بین 7 تا بیش از 20 دقیقه به طول روز افزوده می شود.
و ......
(توضیحاتی در رابطه با ظهر, وقت ظهر , غروب و ........)
و ....
و برای محاسبه زمانی که خورشید به هر یک از فواصل نامبرده می رسد, از فرمول زیر استفاده می شود.

کد:

Cos (h) = sin (a) / [cos (q). cos (p)]

که در آن a زاویه خورشید تا افق, p زاویه میل زمین, q عرض جغرافیایی محل و h زاویه ساعتی طبق شرح فوق است.